Polonia na rzecz odradzającej się Polski
23 czerwca br., w ramach projektu Archiwa Przełomu, w Senacie RP odbyło się V seminarium – „Przegląd archiwów, bibliotek i muzeów polonijnych z okresu 1989-1991”. Szef Kancelarii Senatu, Ewa Polkowska, podkreśliła, że to jubileuszowe spotkanie zostało poświęcone szczególnym gościom z zagranicy – przedstawicielom Polonii. „Pragniemy w ten sposób pokazać rolę Polonii i instytucji polonijnych w tym wielkim przełomie politycznym i historycznym lat 1989-1991. Walka o wolność była w tym czasie naszą wspólną sprawą – Polaków w kraju i Polaków poza granicami” – powiedziała pani minister. Dodała, iż do instytucji polonijnych i naukowych posiadających dokumenty z lat przełomu, zbiory i kolekcje archiwów zostało wystosowane 120 listów z prośbą o przeprowadzenie tematycznej kwerendy, a obecne seminarium jest efektem pozytywnej reakcji środowisk polonijnych na apel projektu.
Z kolei Jacek Michałowski, Szef Kancelarii Prezydenta, zaznaczył, że seminarium jest okazją do przypomnienia, iż 25 lat temu bardzo dużo działo się poza naszymi granicami, że walka w Polsce o niepodległość i reformy przeprowadzane w kraju powiodły się także dzięki wsparciu Polaków z zagranicy – z Ameryki, Kanady, Europy Zachodniej.
W seminarium udział wzięli przedstawiciele środowisk polonijnych, w tym pracownicy archiwów, bibliotek i muzeów. W trakcie panelu historycznego pt. „Wkład Polonii w walkę o Wolną Polskę w latach 80. XX wieku” mówiono o kulturotwórczej i politycznej roli archiwów polskich poza krajem, o partycypacji Polonii w wyborach krajowych w 1989 roku, o emigracji jako doświadczeniu w relacjach ludzi „Solidarności”. W panelu zaprezentowane zostały naukowe ośrodki polonijne i ich zbiory doby przełomu (m.in. Radio Wolna Europa, Archiwum Polskiej Misji Katolickiej we Francji, Instytut Józefa Piłsudskiego w Londynie, Muzeum Polskie w Rapperswilu). W drugiej części tego panelu zaprezentowane zostały instytucje i inicjatywy w Polsce wskrzeszające pamięć o dziejach emigracji polskiej.
Seminarium poprzedziło otwarcie wystawy „Odrodzony Senat. 25 lat w służbie Polonii i Polaków za granicą (1989-2014)”. Wicemarszałek Senatu, Jan Wyrowiński, otwierając wystawę powiedział: „25 lat temu na Zamku Królewskim w Warszawie prezydent RP na uchodźstwie, Ryszard Kaczorowski, przekazał insygnia władzy prezydenckiej nowo wybranemu wówczas prezydentowi, Lechowi Wałęsie”. Za zorganizowanie tej wystawy dziękowała Helena Miziniak, prezydent Europejskiej Unii Wspólnot Polonijnych. „To Senat otworzył nam drzwi do domu po 40 latach, kiedy odcięci byliśmy od ojczyzny” – powiedziała. Dodała, że to dzięki Senatowi odrodziła się polskość poza granicami i ludzie odzyskali tożsamość”.
