Zjazd działaczy Wspólnoty Polskiej w Pułtusku
Specjalnie dla magazynu „Polonia” w Chicago odbył się wywiad o sprawach Polonii z Mirosławem Koźlakiewiczem – parlamentarzystą i członkiem Komisji do Spraw Łączności z Polakami, działaczem WP, oraz z Krzysztofem Łachmańskim, prezesem Wspólnoty Polskiej Oddziału Północno-Mazowieckiego. Zwrócono uwagę na rozdrobnienie środków, jakimi dysponował do tej pory Senat RP. Zjazd odbył się 4 lutego w Pułtusku i mimo silnych, ponad dwudziestostopniowych mrozów, wzięło w nim udział wielu członków Wspólnoty Polskiej. Wyruszyliśmy do Pułtuska z wielu miast i miasteczek, by spotkać się w nowym roku 2012. Wspierani od lat przez przedstawicieli Akademii Humanistycznej i władze Pułtuska, dyskutowaliśmy o planach na przyszłość.
Oddział Północno-Mazowiecki jest najliczniejszym oddziałem WP, zajmującym się w strukturach organizacji ważną działalnością edukacyjną adresowaną do Polonii. Podczas spotkania poruszono wiele istotnych tematów; jednym z nich była współpraca z Polonią całego świata. Organizacja nadal będzie pretendować do roli głównego koordynatora działań na rzecz Polaków poza granicami kraju. Minister Radosław Sikorski deklarował stałe zabezpieczenie potrzeb związanych z współpracą z Polonią.
Zdaniem Mirosława Koźlakiewicza nie powinniśmy zapominać o młodej emigracji, ani też nie należy dzielić Polonii na tę mieszkającą na wschodzie oraz tę na zachodzie. Prezes Krzysztof Łachmański zwrócił uwagę na potrzebę wzmocnienia więzi z Macierzą tzw. Nowej Polonii, m.in. przez specjalny program adresowany do Polaków mieszkających w Irlandii, oraz na konieczność rozbudowania e-learningu i wspierania inicjatyw już rozpoczętych (np. festiwale, olimpiady sportowe). Najważniejsze zadania dla Oddziału Północno-Mazowieckiego to rozwój programów podnoszących poziom oświaty.
Wśród działaczy Wspólnoty Polskiej można usłyszeć historie związane z powstaniem organizacji. Pan Jerzy Karwowski, obecnie Przewodniczący Rady Gminy w Strzegowie, jako współzałożyciel WP wspominał tamte czasy. Pozdrowił serdecznie Polaków w Chicago i swoją rodzinę mieszkającą w tym pięknym mieście.
Pułtusk jest od 1974 roku domem Polonii całego świata, i to tutaj w sierpniu tego roku odbędzie się kolejny zjazd. Pułtusk prawdopodobnie już na początku XIV wieku posiadał pierwszą murowaną siedzibę. Została wzniesiona na wzgórzu przez biskupa płockiego Floriana Laskarego. W roku 1368, podczas najazdu wielkiego księcia litewskiego Kiejstuta, gród został doszczętnie spalony, a jego mieszkańcy wymordowani. Po zawarciu w roku 1385 Unii w Krewie pomiędzy Królestwem Polskim i Wielkim Księstwem Litewskim, Litwini przestali nękać Mazowsze, co spowodowało szybki rozwój Pułtuska. Miasto było lokowane na prawie chełmińskim, a biskupi coraz chętniej przebywali w swej siedzibie. Przebudowę grodu w całkowicie murowany zamek przypisuje się biskupowi Piotrowi Giżyckiemu, piastującemu urząd w latach 1439-63. Do wieży od strony południowej dostawiono tzw. Dom Mały. Był to budynek podpiwniczony wzniesiony z cegły na planie prostokąta. W miejsce ziemnych wałów powstał mur obwodowy. Wjazd do zamku prowadził od strony zamku. Bramę w późniejszym czasie wzmocniono dwoma półcylindrycznymi basztami.
W XVI wieku gotycki zamek w Pułtusku rozbudowano w kierunku wschodnim i nadano mu styl renesansowy. Elewacje pokryły jasne tynki i sgraffita udające boniowanie. Obramienia okien otrzymały ozdobną kamieniarkę, a szczyty zwieńczono attyką. Na północ od Domu Małego obok bramy wzniesiony został główny dom mieszkalny tzw. Dom Duży. Był to jednopiętrowy podpiwniczony budynek na planie wydłużonego prostokąta. Miał jednotraktowy układ pomieszczeń, a komunikację zapewniały schody usytuowane od strony dziedzińca. Prace rozpoczął biskup Rafał Leszczyński, a kontynuował jego następca Andrzej Krzycki. Kolejny biskup, Andrzej Noskowski, odnowił zamek zniszczony pożarem. Piotr Myszkowski wokół zamku założył ogrody przekształcone w dzisiejszy park, a do upiększenia zamkowych wnętrz zatrudnił włoskich artystów. Na początku XVII wieku miała miejsce kolejna rozbudowa zamku.
W roku 1974 podjęto decyzję o przeznaczeniu zamku w Pułtusku na Dom Polonii. Prace przy dobudowie trwały do roku 1989. Podczas wykonanych na początku remontu badań archeologicznych, na zamkowym dziedzińcu stwierdzono zaleganie wielu warstw kulturowych, sięgających wczesnego średniowiecza. Odsłonięto plan grodu z drewnianymi domostwami, nawierzchnią ulic i śladami obwarowań. Obecnie właścicielem Domu Polonii w Pułtusku jest Stowarzyszenie Wspólnota Polska.
Stowarzyszenie Wspólnota Polska jest organizacją pozarządową działającą pod patronatem Senatu Rzeczypospolitej Polskiej, powołaną w lutym 1990 roku z inicjatywy marszałka Senatu RP pierwszej kadencji, prof. Andrzeja Stelmachowskiego.
Wśród założycieli i członków Stowarzyszenia jest wielu luminarzy polskiego życia publicznego – senatorów i posłów, działaczy niepodległościowych, hierarchów Kościoła rzymskokatolickiego, prawosławnego i ewangelickiego, wybitnych naukowców, lekarzy, dziennikarzy, prawników, przedsiębiorców. Celem Stowarzyszenia jest zespolenie wysiłków w umacnianiu więzi Polonii i Polaków zamieszkałych za granicą z Ojczyzną, jej językiem i kulturą, oraz niesienie pomocy w zaspokajaniu różnorodnych potrzeb Rodaków rozsianych po świecie.
Uzgodnieniu programu, a także wzajemnemu poznaniu i omówieniu wszystkich aspektów współpracy służyły wielkie zjazdy organizowane przez Stowarzyszenie: w 1990 roku Spotkanie Polonii Wschodu i Zachodu w Rzymie pod auspicjami Ojca Świętego Jana Pawła II oraz trzy Zjazdy Polonii i Polaków z Zagranicy: Kraków 1992, Warszawa – Pułtusk – Kraków – Częstochowa 2001, oraz Warszawa 2007.
Z upływem lat rozszerza się nieustannie zakres zadań Stowarzyszenia Wspólnota Polska, dyktowany potrzebami Polonii. Zarząd Krajowy, 24 Oddziały i 5 Domów Polonii w większych miastach Polski współpracuje ze wszystkimi organizacjami polonijnymi i środowiskami zawodowymi w dziedzinie oświaty, nauki, kultury, sportu i turystyki. Organizuje m.in. warsztaty i staże zawodowe, kursy języka i kultury polskiej, kursy metodyczne dla nauczycieli języka polskiego, szkoły letnie języka i kultury. W ramach akcji letniej Stowarzyszenia z wypoczynku w Polsce corocznie korzysta ok. 4 tysięcy dzieci i młodzieży przybywających na kolonie, obozy, warsztaty, plenery itp. Dzieci i młodzież gościmy również w „zielonych klasach”, funkcjonujących w ciągu roku szkolnego. Wspólnota Polska w ramach współpracy ze szkołami polonijnymi na całym świecie dostarcza też podręczników i pomocy dydaktycznych; dzięki dotacji Senatu RP wyposaża i buduje szkoły na Wschodzie, m.in. na Litwie – Wilno, na Białorusi – Grodno i Wołkowysk, na Łotwie – Rezekne i Ukrainie – Gródek Podolski, Mościska i Strzelczyska. Od kilku lat jest kontynuowany, zainicjowany przez Stowarzyszenie, program szkół partnerskich, łączący szkoły na wschodzie ze szkołami na zachodzie i w kraju.
Wśród inwestycji Stowarzyszenia za wschodnią granicą są też Domy Polskie – w Grodnie, Baranowiczach, Lidzie, Mohylewie i Szczuczynie na Białorusi, w Nowym Sołońcu na Bukowinie Rumuńskiej, w Żytomierzu na Ukrainie oraz Dom Polski w Wilnie. W Ameryce Południowej wybudowano Domy Polskie w Campo do Tenente i Guarani das Missoes oraz Polonijne Centrum Kultury w Aquia Branca i Dom Młodzieży w Rio de Janeiro w Brazylii.
Udzielając szerokiej pomocy w odradzaniu polskości na Wschodzie oraz nawiązując nowe kontakty z polskimi skupiskami i tworzącymi się organizacjami, Stowarzyszenie angażuje się m.in. w pomoc Polakom w Kazachstanie: także repatriantom, którzy osiedli już w Polsce.
Stowarzyszenie jest organizatorem popularnych wśród Polonii festiwali, m.in. Światowego Festiwalu Polonijnych Zespołów Folklorystycznych w Rzeszowie i Światowego Festiwalu Chórów Polonijnych w Koszalinie, cyklicznego zlotu młodzieży polonijnej – „Orle Gniazdo”, a także imprez sportowych, jak Polonijne Igrzyska Sportowe (letnie i zimowe). Cyklicznie organizowane jest Forum Oświaty Polonijnej, służące wymianie doświadczeń przez nauczycieli polskich pracujących w różnych środowiskach polonijnych i polskich poza granicami kraju.
W Galeriach Wspólnoty Polskiej – w Warszawie i Krakowie – a także w salach wystawowych pozostałych Domów Polonii i Oddziałów, Stowarzyszenie organizuje wystawy artystów polonijnych. Wspomaga też wyjazdy twórców i zespołów krajowych do środowisk polonijnych, przygotowuje imprezy specjalistyczne i pobyty w Polsce zgodnie z zapotrzebowaniem organizacji. Prezentacji osiągnięć artystów polskich ze Wschodu służą organizowane jesienią w Warszawie Dni Kultury Kresów.
Wspólnota Polska współpracuje szeroko z mass mediami w kraju i za granicą. Wymianie informacji służą: dwumiesięcznik „Wspólnota Polska”, wykorzystywany przez redakcje polonijne także w przedrukach, oraz zawierająca największą bazę adresową organizacji polonijnych strona internetowa: www.wspolnotapolska.org.pl.
Polonia to dobro, którego nie można przecenić – taką konkluzją zakończyło się nasze spotkanie.
--
Relacja dźwiękowa: Radio Wnet – http://www.radiownet.pl/publikacje/polonia-to-dobro-wspolnoty-polskiej
http://www.radiownet.pl/publikacje/polonia-to-dobro-wspolnoty-polskiej#/publikacje/wspolnota-polska
