Urzekający świat kamieni szlachetnych i naturalnych Ametyst – kamień bogów
Przepiękny ametyst w podaniach jawi się jako kamień wybrany przez bogów, a w dodatku przynoszący szczęście. Jego skład mineralogiczny, subtelna uroda i delikatna barwa wyzwalają w nas bogactwo przeżyć duchowo-estetycznych. Warte podkreślenia jest niezwykle częste używanie tego kamienia w dawnych obrzędach i praktykach magicznych. Obecnie, dzięki rozwojowi fizyki, ametyst wykorzystywany jest z powodzeniem w nauce i technice.
Od zarania dziejów człowiek znał i cenił piękno oraz użyteczność kamieni naturalnych. Informacji na ten temat dostarczają badania archeologiczne różnych warstw kulturowych z Egiptu, starożytnej Asyrii, Babilonii. Do dnia dzisiejszego zadziwiają nas zabytki kultury Majów czy Inków, a także ich przekazy literackie zachowane na tabliczkach glinianych i papirusach. Okultystyczne przesądy lub też astrologiczne przepowiednie dotyczące magii kamieni fascynują nas fantazją i ogromną wyobraźnią swych twórców. Poddając głębszej analizie dawne przesądy i wierzenia, zauważamy, jak wielki wpływ mają na współczesnych ludzi przekazy sprzed tysięcy lat.
Nazwa pochodzi od greckiego słowa amethystos, co w tłumaczeniu znaczy „trzeźwy”. Z tym dodatnim przymiotem, jakim jest trzeźwość, wiąże się wiele starych przekazów i legend. Już Arystoteles przytacza legendę, jakoby „jedna z najpiękniejszych nimf leśnych nosząca imię Amethyst prześladowana była specjalnymi względami rozkochanego w niej bożka Bacchusa. Nieszczęsna Amethyst stroniła jednak od lubieżnego i stale pijanego adoratora. Bogini Diana, wzruszona skromnością nimfy, zamieniła ją w cudowny klejnot. Kiedy Bacchus zrozumiał swój błąd, ujęty dziewiczą skromnością Amethyst, obdarzył ów klejnot właściwością ujarzmiania i pokonywania pijaństwa”.
Wierzono także, iż picie wina z ametystowych czar pozwalało zachować trzeźwość umysłu i ciała. Dzięki takim przekazom wino oraz ametyst na zawsze stały się częścią legend i podań ludowych.
Kwarc SiO2 należy do krzemianów przestrzennych. Niektóre są bardzo czyste, inne zawierają w swojej strukturze różne wrostki mineralne, powodujące nieznaczne zmiany składu chemicznego. Inkluzje stałe tworzą rutyl, kalinit, chloryt, hematyt i epidot, ciekłe – woda, a gazowe – dwutlenek węgla. W przypadku ametystu kolor purpury i różnych odcieni fioletu jest wynikiem obecności dwu- i trójwartościowego żelaza.
Ametysty powstają wskutek procesów hydrotermalnych. Zwykle wypełniają próżnie pogazowe w melafirach (skałach wylewnych) i, dochodząc niejednokrotnie do pokaźnych rozmiarów, przyjmują postać tzw. szczotek krystalicznych. Charakterystyczną cechą jest układ trójskośny i twardość 6,5 – 7 w/g 100 skali Mohsa.
W znacznych ilościach ametysty wydobywane są w Brazylii, Urugwaju, na Madagaskarze, w Iranie, na Cejlonie, Syberii, w Meksyku i Ameryce Północnej. W Polsce można je spotkać na Dolnym Śląsku, jednak dobrze wykształcone i przeźroczyste kryształy należą do rzadkości. Na większą uwagę zasługują urokliwe ametysty występujące w granitach Szklarskiej Poręby oraz w melafirach w okolicach Tłumaczowa. Tamtejsze ametysty tworzą niekiedy pięknie wykształcone szczotki, stanowiące najcenniejsze okazy jubilerskie i kolekcjonerskie.
W języku hebrajskim ametyst zwany jest almanachem – czyli dającym miłe sny, w sanskrycie cacunada – przynoszącym szczęście. Ametyst jako kamień szczęśliwy miał chronić przed wszelakimi przeciwnościami losu, chorobami zakaźnymi, wzmacniać serce i uspokajać nerwy. Sproszkowany służył do tamowania krwotoków i leczenia ran. Ofiarowany w pierścieniu symbolizował szczerą, serdeczną przyjaźń oraz trwałość uczuć, lecz zgubiony lub darowany osobie trzeciej zrywał wcześniejsze więzi. Barwa jego bladła, ponieważ nie znosił zdrady i wiarołomstwa. Dzisiaj wiemy, że niektóre ametysty wystawione na intensywne działanie promieni słonecznych tracą swój kolor, jednak barwę pierwotną można im przywrócić poprzez naświetlenie promieniami Rentgena. Osobliwością ametystu jest reakcja na wysoką temperaturę. Już przy podgrzaniu do 4700 C uzyskuje jasnozłoty kolor cytrynu, należącego również do grupy kwarcu.
Przez tysiąclecia wierzono, że kamień ten jest talizmanem nie tylko przynoszącym szczęście, ale też dającym właścicielowi siłę, ochronę przed czarami, melancholią i pijaństwem. Do dnia dzisiejszego ametyst uchodzi za symbol wstrzemięźliwości. Uznaje się go za kamień sakralny, wyrażający posłannictwo nadziei, a także zwycięstwa dobra nad złem. Zaliczany jest do insygniów Kościoła Katolickiego i osadzany w pierścieniach noszonych przez biskupów i kardynałów. Zgodnie ze starymi wierzeniami, wiele katolickich oraz buddyjskich różańców było i jeszcze dzisiaj jest wykonywanych z paciorków ametystowych, jako że przesuwanie koronki barwy lila i purpury, połączone ze szczerą modlitwą, ułatwić ma głębokie i pełne zjednoczenie z Istotą Najwyższą. Od wieków traktowany jest jako oznaka władzy oraz dostojeństwa, dlatego też książęta i panujący nosili go jako symbol władzy doczesnej.
Przepiękna purpurowa barwa ametystu to przenikające się dwa kolory: najzimniejszy błękit i najgorętsza czerwień. Kryje się w nim zatem ezoteryczna moc obu kolorów, błękitu – dającego ciszę i spokój wewnętrzny, oraz czerwieni, która jest symbolem namiętności i potęgi uczuć. To także dominujący kolor szat dostojników Kościoła, będący oznaką pokuty oraz pełnego oddania się doskonaleniu duszy w drodze do osiągnięcia szczęścia wiecznego. Kamień jest też symbolem czystości zarówno duchowej jak i fizycznej, a jego barwa wywołuje pozytywne wibracje, niwecząc złe moce.
Ametyst to klejnot bogów, kamień zodiakalny przypisany znakom Ryby i Strzelca, a więc przynoszący szczęście m.in. urodzonym w lutym. W tradycji ezoterycznej należał do Neptuna i Jowisza. Cudowna barwa ametystu to morska kipiel symbolizująca królestwo gniewnego Neptuna, a jednocześnie tęsknota za spokojem oraz samotnością, których użycza sam kamień. Jowisz, panujący nad znakami Ryby i Strzelca, emanując swą potężną siłą obdarza ludzi odwagą, intuicją, zdolnością koncentracji. Ametyst służy ludziom prawym.
Finezyjnie oprawiony w metale szlachetne, jest wyjątkowo subtelną ozdobą każdej kobiety.
