Polonia na świecie Pokaż wszystkie »

Nikomu nie trzeba chyba tłumaczyć, jak ważne jest zachowanie języka polskiego, szczególnie wśród Polaków przebywających na obczyźnie. Nauka historii pozwala zrozumieć wiele procesów społecznych, ale czy właśnie tego zrozumienia potrzebują dziś ludzie? Może liczy się coś innego?

Historia magistra vitae est

Ta łacińska sentencja przyszła mi do głowy, gdy byłam na inauguracji IV Światowego Zjazdu Nauczycieli Polonijnych w Olsztynie. W Filharmonii Warmińsko-Mazurskiej zasiedli na widowni nauczyciele polonijni, którzy przyjechali aż z 18 krajów. Było to prawie 120 osób. Zastanawiałam się, co znaczą dla nich dziś te słowa. Dla Polaków pozostających poza krajem i jednocześnie polskich nauczycieli. Wiele mówiliśmy ostatnio o roli historii w procesie nauczania. W trosce o młode pokolenia podejmowano już wielokrotnie dyskusję nad współczesnym modelem szkolnictwa. Nikomu nie trzeba chyba tłumaczyć, jak ważne jest zachowanie języka polskiego, szczególnie wśród Polaków przebywających na obczyźnie. Nauka historii pozwala zrozumieć wiele procesów społecznych, ale czy właśnie tego zrozumienia potrzebują dziś ludzie? Może liczy się coś innego?

Łączy nas Polska

Wschód, Zachód – Łączy nas Polska – pod takim hasłem odbyły się trzydniowe spotkania, stanowiące próbę diagnozy edukacji polonijnej XXI wieku. Gdybyśmy mieli zastanowić się nad polonijną polityką oświatową państwa polskiego i nad jej modelem, głos decydujący w dyskusji należałoby oddać polonijnym nauczycielom. Ogromną rolę w rozwoju edukacji przypisuje się nowoczesnym technologiom, ale nie zapominajmy o podstawowych wartościach, jakie zawsze przekazywali nam w osobistym kontakcie nasi nauczyciele. To od nich zależy trwałość języka i budowanie wspólnej tożsamości. Na zjeździe nauczycieli polonijnych Jacek Jurkowski, Prezydent Kongresu Oświaty Polonijnej, poruszał wiele tematów, a jednym z nich była prawna oraz finansowa wizja rozwoju i wspierania polonijnej oświaty. Prawie dwudziestomilionowa polska diaspora stanowi ogromne wyzwanie dla organizacji i ministerstw zajmujących się kulturą i edukacją. Priorytet dla rozwoju multiwizualnej elektroniki czy tradycja polskiej poetyki słowa? – co jest skuteczniejsze? Okazuje się, że na takie pytania nie ma jednoznacznej odpowiedzi.

Korzenie i skrzydła

Polonijne szkoły kształcą polską młodzież, wypracowując współczesne metody nauki języka oparte na żywym słowie. Podczas prowadzonych na IV Światowym Zjedzie Nauczycieli Polonijnych rozmów z nauczycielami polonijnymi okazuje się, iż polonijną edukację warunkuje system szkolnictwa oraz specyfika kraju, w jakim się ona dokonuje.

Oprócz szkół polonijnych umiejscowionych poza krajem, w Polsce mamy Liceum Polonijne. Założone w 2003 r. w Warszawie w Wilanowie. Jest to pierwsze i jedyne jak do tej pory Liceum Polonijne działające w Polsce. Kolegium św. Stanisława Kostki, zwane Liceum Polonijnym, jest szkołą niepubliczną. Szkoła powstała z potrzeby serca katolickich nauczycieli i zarządzana jest przez Stowarzyszenie Katolickich Wychowawców. Współczesne Kolegium św. Stanisława Kostki odziedziczyło tradycję elitarnego przedwojennego Gimnazjum powołanego przez hrabiego Wielopolskiego. Kolegium powstałe na początku  XX w. z inicjatywy środowisk arystokratycznych dawało od początku swego istnienia  szansę na stypendium wybitnie zdolnym uczniom. Tradycja ta po dziś dzień przetrwała w idei pracy u podstaw. Historia i nowoczesność splatają się tu z losem młodych Polaków ze Wschodu.

Andrzej, Sasza, Marta i Aleksandra, Ola i Hania, Janka, Marysia, Władek, Tomek, Adam, Paweł, Artiom i Igor oraz Tania – to imiona uczniów Liceum Polonijnego. Młodzież zza wschodniej granicy, pochodząca z polskich rodzin, rozwija swoje skrzydła. Polska matura w szkole z ponad stuletnią tradycją daje im szansę niespotykaną w kraju, w jakim pozostali ich rodzice. Kolegium św. Stanisława Kostki posiada wielu wyśmienitych absolwentów, takich jak Witold Gombrowicz, który stanowi dla wielu uczniów w tej szkole inspirację.

Akademia Polskości

Szkoła polonijna od zawsze stanowiła pole dialogu z polską kulturą. Mało kto wie, że w  warszawskim Liceum Polonijnym uczy się obecnie ponad 70 uczniów z odległych stron Federacji Rosyjskiej. Przybywają prosto do Polski z Kazachstanu i Mołdawii, Kirgizji, Uzbekistanu. Mołdawia, Ukraina, Białoruś, Gruzja, Turkmenistan – to pozostałe kraje, z których pochodzą absolwenci tej szkoły. Uczniowie są rekomendowani przez księży ze swojej parafii, nauczycieli oraz działaczy i organizacje polskie. Przechodzą testy i egzaminy, zdeterminowani, by w przyszłości zdobyć zawód związany z Polską. Być może to kolejni polscy naukowcy, architekci i lekarze, a także nauczyciele. W Liceum Polonijnym funkcjonuje model ścisłej współpracy między pedagogami, psychologami, uczniami i ich rodzinami. Funkcja rodziców w tworzeniu i współprowadzeniu szkoły polonijnej – o czym dyskutowano na IV Światowym Zjeździe Nauczycieli Polonijnych – w tej szkole wydaje się dobrze współistnieć z systemem edukacji.

Witajcie w domu!

Uczniowie we współczesnym systemie oświaty najczęściej mają wiele możliwości wyboru zajęć pozalekcyjnych, budują trwałe więzi z rówieśnikami przez wspólne występy w amatorskim teatrze czy chórze. W Liceum Polonijnym działa prężnie dziennikarski klub prasowy. Edukacyjna rola mediów, nauka prezentacji i prowadzenia skutecznej komunikacji przekłada się na kampanię medialną, jaką obecnie prowadzi szkoła. Szkołę można odwiedzić przez specjalną stronę internetową, włączając się w akcję Witajcie w Domu !

Mam nadzieję, że za rok nauczyciele z warszawskiego Liceum Polonijnego znajdą się na kolejnym zjeździe. Gośćmi tegorocznego IV Światowego Zjazdu Nauczycieli Polonijnych  byli przedstawiciele polonijnego szkolnictwa z 18 krajów, wśród ponad 120 uczestników znaleźli się m.in.: Liliana Barejko-Knops, Związek Nauczycieli Języka Polskiego i Pedagogów w Niemczech, Hanna Kaczmarczyk, SPK im. Jana III Sobieskiego przy Ambasadzie RP w Wiedniu, Helena Dubowska, Związek Polaków na Białorusi, Marek Jankowski, Macierz Szkolna na Litwie, Jacek Jurkowski, Prezydent Kongresu Oświaty Polonijnej, przedstawiciele MEN i MSZ oraz Senatu RP, działacze Stowarzyszenia Wspólnota Polska, senator Ryszard Górecki – rektor UWM. Wszyscy czekamy na podsumowanie zjazdu i wnioski z dyskusji.