Rosyjska gazeta oskarża Litwę o udział w rozbiorze Polski
Krytykując Litwę za roszczenia finansowe wobec Rosji z tytułu odszkodowania za sowiecką okupację "Moskowskije Nowosti" zarzuciły jej, że w 1939 roku była trzecim państwem, które uczestniczyło w rozbiorze Polski.
"Jeszcze w październiku 1939 roku niepodległa Litwa z satysfakcją przyjęła w darze od ZSRR Wilno i Wileńszczyznę, zajęte przez Związek Sowiecki zgodnie z paktem Mołotow-Ribbentrop. W charakterze rekompensaty zgodziła się rozmieścić u siebie 20-tysięczny kontyngent wojskowy [Armii Czerwonej]. W ten sposób niepodległa Litwa w 1939 roku stała się trzecim państwem - obok hitlerowskich Niemiec i stalinowskiego ZSRR - które uczestniczyło w rozbiorze Polski" - zauważa rosyjska gazeta.
Oburzone (a na Litwie - oburzające) stwierdzenia ukazały się na łamach gazety po decyzji litewskiego rządu o odtworzeniu komisji ds. oceny i rekompensaty szkód, wyrządzonych przez okupację sowiecką (taka komisja była już powołana w 1995 r.) Przewodniczącą komisji została dyrektor Centrum Badania Ludobójstwa i Ruchu Oporu Mieszkańców Litwy Birutė Burauskaitė. W skład nowej struktury weszli przedstawiciele MSZ, resortów sprawiedliwości i kultury, Związku Więźniów Politycznych i Zesłańców, historycy, archiwiści, przedstawiciele Międzynarodowej Komisji ds. Zbrodni Reżimów Sowieckiego i Nazistowskiego na Litwie.
Historyk Julia Kantor, autorka artykułu, w odpowiedzi na litewskie roszczenia przypomina, że skoro Litwa żąda od Rosji odszkodowania za straty, wyrządzone przez Sowietów, to musi również liczyć się z własnymi „długami" wobec innych państw, np. Polski. "Poczucie historycznej sprawiedliwości Litwy, która już w 1989 roku słusznie potępiła pakt Mołotow-Ribbentrop, nie sięga tak daleko, by zwrócić te ziemie prawowitemu właścicielowi - Polsce. A nawet na to, by zaniechać wywołującej krytykę ze strony obrońców praw człowieka w Unii Europejskiej dyskryminacyjnej polityki wobec Polaków, mieszkających w tym regionie". Zdaniem autorki, właśnie dlatego "Polska niebezpodstawnie przez pięć lat nie uznawała niepodległości Litwy i zrobiła to "ścisnąwszy zęby" pod mocnym naciskiem Unii Europejskiej i USA dopiero w 1994 r." (faktyczne uznanie przez Polskę niepodległości Litwy nastąpiło we wrześniu 1991 r., a w 1994 r. podpisano Traktat o przyjaznych stosunkach i dobrosąsiedzkiej współpracy).
Podobnych interpretacji "historycznych" w tym "rozliczeniowym" artykule nie brakuje: gazeta przypomina również o części Suwalszczyzny, odkupionej przez Stalina od Hitlera (według Paktu Mołotow-Ribbentrop miała być dołączona do III Rzeszy), a także o Kłajpedzie i tzw. Memellandzie, który podobnie jak Gdańsk miał być "wolnym miastem", ale został zajęty przez Litwę w 1923 roku i anektowany przez hitlerowskie Niemcy wiosną 1939 r. Kantor określa te ziemie jako "tereny odcięte od obwodu kaliningradzkiego, części Rosyjskiej Federacyjnej Socjalistycznej Republiki Radzieckiej (RFSRR) i przyłączone do Litwy w dopiero w 1950 roku przez Radę Najwyższą ZSRR".
Już w lipcu b.r. planowane są negocjacje z Kremlem w sprawie roszczeń Litwy. Do tego czasu litewska komisja ma przygotować pakiet dokumentów, które będą podstawą do tych rozmów. W 2000 r. Sejm Litwy przyjął ustawę i zobowiązał rząd powołać delegację do rozmów z Federacją Rosyjską w sprawie oceny szkód wyrządzonych Litwie pod okupacją sowiecką. Poinformowano wówczas o tym ONZ, Radę Europy, Unię Europejską i inne organizacje międzynarodowe. Obliczenia wstępne specjalnej grupy roboczej (wówczas na czele z Rasą Budbergytė) sięgały kwoty 20 mlrd. dolarów USA (według ówczesnego kursu – 80 mlrd. litów, obecnie – ok. 55 mlrd. litów).
Źródło: wilnoteka.lt
