Efektywnie - nie dobroczynnie
Po burzliwej wizycie członków Sejmowej KŁPG i apelach polskich dziennikarzy ze Wschodu, Ministerstwo Spraw Zagranicznych przygotowało specjalne spotkanie z pol-skimi mediami. Na prasowym śniadaniu pojawili się przedstawiciele min. PAP, TVP, Gazety Wyborczej, TVP Info i Radio Wnet, Magazyn Polonia oraz WP.
Minister Janusz Cisek zwrócił uwagę na to, że w przypadku finansowania polskich mediów nie ma przymusu korzystania z środków, jakimi dysponują konsulaty – można wybrać współpracę z organizacjami NGO, bądź szukać innych rozwiązań. Dla twórców nowego planu współpracy z Polonią ważna jest efektywność, a nie dobroczynne działanie państwa wobec polskich środowisk na Wschodzie. Zasada ta dotyczy szczególnie mediów, które powinny pozyskiwać reklamodawców oraz poszukiwać nowych źródeł dofinansowania w kraju zamieszkania, np. od lokalnych samorządów.
20 mln Polaków poza granicami to diaspora i dla niej wyasygnowano ze skarbu państwa 65 mln zł – taką kwotę na rzecz fundacji realizujących projekty z konkursu MSZ przekazało w tym roku. Podmioty pozarządowe w ramach tego konkursu złożyły do MSZ 201 wniosków opiewających na łączną sumę 139 589 526, 63 zł, a więc przekraczającą ponad dwukrotnie wielkość rezerwy budżetowej na ten cel, wynoszącej 52 205 000 zł.
Na spotkaniu z polskimi dziennikarzami minister Janusz Cisek spektakularnie zaprezentował pięć skrzyń projektów z pomysłami na współpracę z Polonią. Tyle miejsca zajęły wnioski złożone do MSZ przez polskie organizacje. Aż 40 ekspertów pochyliło się nad 201 propozycjami, by wyłowić najlepszych 69 projektów i 17 programów.
Czy to okazuje się problemem dla NGO (przypomnijmy, że w tym roku np. do FIO polskie organizacje NGO złożyły ok 1000 projektów i nikt nie słyszał by oceniała je tak liczna komi-sja konkursowa)? Poza tym, pojawiają się obecnie pytania co do kompetencji i bezstronności członków komisji MSZ. Po sześciu miesiącach funkcjonowania planu ministra Sikorskiego, jego resort musi uspokajać polskie środowiska na Wschodzie. Najbardziej katastrofalna sytuacja jest na Ukrainie, jednak samo MSZ nie widzi problemu.
Resort już przygotowuje się do rozdzielania środków na 2013 r. – chce uniknąć opóźnień i zapewnić stabilne finansowanie organizacjom polonijnym. W tym roku, mimo wcześniejszych deklaracji ze strony MSZ, nie udało się uniknąć kryzysu.
Wydawcy polonijnych mediów na Wschodzie alarmowali w ostatnich tygodniach, że z powodu braku środków ich działalność jest zagrożona. Ministerstwo uspokajało, że były wprawdzie opóźnienia, ale pieniądze zostały już przekazane.
MSZ natomiast przerzuca odpowiedzialność na organizacje NGO. Cała sprawa to pokłosie przejęcia przez resort dyplomacji zadań realizowanych do tej pory przez Senat. Na początku marca przyjęty został budżet i dopiero wówczas MSZ mógł ogłosić konkurs na wykorzystanie środków. Obecnie środki już trafiły na konto beneficjentów MSZ i po sześciu miesiącach opóźnienia sukcesywnie będą rozdysponowane.
Pieniądze z konkursu
W przypadku rozdziału pieniędzy na przyszły rok sytuacja ma wyglądać inaczej. – Chcemy rozpisać konkurs na 2013 r. już 2 października, zebrać aplikacje i wnioski do końca tego miesiąca, zwołać komisję konkursową na początku listopada (...) i zakwalifikować wnioski do końca roku – mówił podczas spotkania z dziennikarzami Janusz Cisek, wiceszef MSZ odpowiedzialny za sprawy polonijne.
Resort planuje jednocześnie negocjować warunki z organizacjami pozarządowymi, które pośredniczą w wydawaniu środków. W tym roku przedłużające się rozmowy, m. in. na temat środków, jakie mają pójść na działalność własną jednej z fundacji, doprowadziły do opóźnie-nia w przekazaniu jej środków.
MSZ chce, by dzięki zmianom doszło do podpisania stosownych umów i przelania środków tuż po uchwaleniu ustawy budżetowej (na przełomie lutego i marca). Wówczas fundacje, które pośredniczą w wydawaniu pieniędzy, będą mogły je przekazać finalnym odbiorcom, wśród których są m. in. media polonijne, już w kwietniu, czyli nawet trzy miesiące wcześniej niż w tym roku.
Fundusze tylko na konkretne cele
Dodatkowo resort spraw zagranicznych chce zobowiązać fundacje pośredniczące, by przekazywały pieniądze na konkretne programy do końcowych odbiorców w czasie nie dłuższym niż 3-4 tygodnie. – To zapewni, że kwiecień będzie miesiącem, w którym pieniądze znajdą się u zainteresowanych – przewiduje Cisek.
MSZ chce też powołać Rady Konsultacyjne przy placówkach konsularnych i ambasadach, które będą pomagały w kwalifikacji wniosków składanych przez organizacje pozarządowe. W ich skład wejdą reprezentanci Polonii, którzy będą pełnili rolę doradczą.
Ministerstwo zamierza też zamówić opracowanie medioznawcze ws. oddziaływania konkretnych mediów polonijnych. W resorcie są plany, by skłonić tytuły wydawane na tym samym terenie do współpracy tak, by doszło do ich konsolidacji. Jak tłumaczył PAP jeden z naszych dyplomatów, mniejsze tytuły mogłyby zostać np. wkładkami większych, przez co zwiększyłaby się ich dystrybucja, a co za tym idzie siła oddziaływania.
Zdaniem Ciska media polonijne powinny szukać innych źródeł finansowania, bo teraz zdecydowana większość mediów, przynajmniej na Wschodzie, w 100% opiera się na dofinansowaniu ze strony państwa.
Szukajcie pieniędzy gdzie indziej
– Niezależnie od tego, że staramy się robić wszystko co możliwie, aby te pieniądze szybko i w jak największej wysokości przelać, to trzeba zwrócić uwagę, że w tamtejszym otoczeniu są już podmioty gospodarcze, także polskie, są banki i byłoby dobrze, gdyby rozszerzono nieco formułę (finansowania) – uważa wiceminister.
W tegorocznej edycji konkursu na dofinansowanie współpracy z Polonią i Polakami za granicą po raz pierwszy mogły wziąć udział stowarzyszenia, instytucje, samorządy i uczelnie. Dzięki rozszerzeniu kategorii odbiorców pomocy, środki otrzymał m. in. Uniwersytet Jagielloński. Uczelni przyznano ponad 1,2 mln zł na Polski Ośrodek Naukowy UJ w Londynie.
Największym odbiorcą pieniędzy z MSZ jest Wspólnota Polska, do której na kilka projektów trafiło ok. 25 mln zł. Na konta Fundacji Pomoc Polakom na Wschodzie przelano natomiast ponad 10 mln zł. Fundacja SEMPER POLONIA otrzymała ok. 4 mln zł; Stowarzyszenie Parafiada im. Św. Józefa Kalasancjusza, a także Fundacja Janka Muzykanta w Łomży, działająca przy prywat-nej uczelni, dostały ok. miliona. Na spotkaniu z dziennikarzami MSZ „zapętlało dyplomatycznie" komunikaty, by wytworzyć klimat dla dalszych poczynań w obszarze współpracy z Polonią i Polakami za granicami.
--
Relacja: Zofia Wojciechowska – Posłuchaj w Radio Wnet
