Okazały mazowiecki obiekt
Jednym z bardziej interesujących zakątków Mazowsza jest z pewnością położona u zbiegu Wisły i Narwi, w odległości 30 km od Warszawy, Twierdza Modlin. Składa się ona z cytadeli położonej na prawym brzegu Narwi, umocnionych przedmości: kazańskiego i nowodworskiego oraz dwóch pierścieni fortów. Stanowi wielokrotnie rozbudowany zespół umocnień i zawiera w sobie elementy fortyfikacji francuskiej, rosyjskiej i polskiej. Jest jedną z największych i najlepiej zachowanych twierdz w Polsce. Twierdza modlińska była czterokrotnie broniona, w 1813, 1831, 1915 i 1939 roku. Ponadto w roku 1920, w oparciu o nią, toczyły się walki polsko-bolszewickie. Na terenie fortecy znajduje się najdłuższy w Europie budynek będący koszarami wojskowymi, liczący 2250 m długości.
Budowę twierdzy rozpoczęto z rozkazu Napoleona I. Do pracy przy wznoszeniu umocnień, zatrudnionych było, prócz rzemieślników, także blisko 12 tysięcy okolicznych chłopów. W czasie wojny, w 1812 roku, obiekt ten miał służyć wraz z umocnieniami w Serocku, Pradze i Zamościu jako teren operacyjny dla działań wojsk francuskich. Po klęsce wyprawy na Moskwę twierdza obsadzona przez Polaków i Sasów broniła się przed wojskami rosyjskimi, które zalały ziemie polskie, aż do grudnia 1813 roku. Po przejęciu jej przez Rosjan w 800 pomieszczeniach koszar kwaterowano 20 tysięcy żołnierzy. Chlubnie spisali się polscy obrońcy Modlina podczas powstania listopadowego, osłaniając do ostatka odwrót sił powstańczych w stronę Płocka i Prus. Po upadku powstania Rosjanie przystąpili do generalnej rozbudowy i modernizacji twierdzy. Zbudowano nowe bramy, prochownie i działobitnie z 53 otworami artyleryjskimi.
Koszary obronne w Modlinie tworzą zamknięty wielobok zbliżony do trójkąta o zaokrąglonych kątach, którego najdłuższy bok biegnie na skarpie nad Narwią. Na ich zachodnim skraju wznosi się Wieża Tatarska. Sto lat temu carscy oficerowie obserwowali stąd przez lornetki wieże kościołów i złotą kopułę soboru na Placu Saskim. Z Modlina bacznie przyglądali się Warszawie. Twierdza miała strzec ówczesnych kresów Imperium Rosyjskiego przed inwazją z Zachodu, zaś nieco później – umacnianiu rosyjskiego panowania nad Królestwem Polskim. Najnowocześniejsza budowla, jaką Rosjanie zbudowali w Modlinie, to reprezentacyjne kasyno oficerskie z marmurowymi schodami, sztukateriami i freskami w salach balowej i restauracyjnej. W roku 1915 twierdzę zdobyli Niemcy.
Po 1918 roku Modlin odegrał ważną rolę podczas wojny polsko-bolszewickiej, stanowiąc oparcie dla 5. armii gen. Sikorskiego walczącej na północnym Mazowszu. Po drugiej wojnie światowej w cytadeli stacjonowało, podobnie jak w latach międzywojennych, kilkanaście jednostek wojskowych. Po 1989 roku stopniowo zaczęło ich ubywać. Przed kilkunastu laty wojsko ostatecznie odeszło.
Do niedawna opuszczone tereny twierdzy uchodziły za ziemię niczyją. Pomału zaczęli ją odkrywać turyści. Lokalna Organizacja Turystyczna „Trzech Rzek”, wytyczyła w twierdzy kilkanaście kilometrów pieszych szlaków i otworzyła własne biuro. Są jeszcze inne firmy świadczące usługi przewodnickie i zajmujące się organizacją imprez dla grup zorganizowanych. W tym samym budynku działa Muzeum Kampanii Wrześniowej i Twierdzy Modlin, a na parterze mieści się restauracja. Od września 2012 roku w twierdzy funkcjonuje też szlak turystyczny Baśki Murmańskiej, który w formie atrakcyjnej gry miejskiej prezentuje zwiedzającym jej zabytki. Niektóre obiekty posłużyły już jako plany filmowe w znanych polskich produkcjach, w tym w „Panu Tadeuszu”, w filmach „Czas honoru” i „1920. Bitwa Warszawska”.
Od sierpnia br. twierdzą Modlin zarządza już inwestor prywatny, który zamierza z niej uczynić obiekt na miarę XXI wieku.
