Psychologia i rozwój człowieka Pokaż wszystkie »

„Możesz dokonać wszystkiego, czego tylko zechcesz, możesz zdobyć wszystko, czego zapragniesz, możesz zostać każdym, kim zechcesz zostać.” - Robert Collier

Co to takiego?

Psychologia pozytywna to stosunkowo nowy nurt w psychologii. Nurt ten pojawił się w Stanach Zjednoczonych w 2000 roku i zajmuje się aspektem dobrego życia oraz wszelkimi czynnikami, które do niego prowadzą. Psychologia pozytywna zwraca uwagę na mocne strony jednostki. Skupia się na tym, jak wywoływać pozytywne emocje i jak kształtować zalety i cnoty człowieka – wszystko po to, by wzmagać u niego poczucie szczęścia i czynić je nieprzemijającym.

Skąd się wzięła psychologia pozytywna?

W całej dotychczasowej historii badań psychologicznych przeważały tematy negatywne: choroby psychiczne, agresja, szkodliwe postawy i uprzedzenia. Psychologowie zwykle mają do czynienia z człowiekiem nie w pełni usatysfakcjonowanym z własnego życia, który pragnie „czegoś więcej”, a jednak nie potrafi osiągnąć prawdziwego szczęścia ani trwałego spełnienia. Człowiek ten w większości przypadków zapomniał, lub nigdy nie nauczył się, jak cieszyć się prostymi zmysłowymi przyjemnościami, zatracił kontakt z naturą, z innymi ludźmi i z przyrodą. Poświęca on czas na pracę lub bierny odpoczynek przed telewizorem, żyje w pośpiechu, w pogoni za sukcesem, a gdy osiągnie sukces, nie potrafi się nim cieszyć. Odpowiedzią na to stało się przesłanie Martina Seligmana, który w 2000 roku proklamował powstanie nowej dziedziny psychologii – psychologii pozytywnej. Psychologowie pozytywni postrzegają za swój cel nadrzędny niesienie pomocy w odnalezieniu sensu i poczucia spełnienia tak funkcjonującym osobom.

Tak też powstała nauka o szczęściu i dobrym życiu, zdrowiu psychicznym, a także tym, jaki jest związek szczęścia z innymi aspektami życia oraz jakie są biologiczne przesłanki kierujące do osiągnięcia zadowolenia. Twórca psychologii pozytywnej uważa, że poczucie szczęścia można zwiększyć maksymalizując pozytywne doznania zmysłowe i emocjonalne. Nie chodzi tu bynajmniej o odnalezienie „drogi do szczęścia na skróty”, poprzez używanie środków psychoaktywnych, kompulsywne czynności seksualne czy nieumiarkowaną konsumpcję dóbr materialnych! Ważne są głębsze doznania, „smakowanie życia” wszystkimi zmysłami, dbanie o codzienne przyjemności, zapewnienie sobie pozytywnych doznań i docenianie drobnych aspektów życia codziennego. Jeśli istnieją ludzie ekstremalnie szczęśliwi, to ludzie ci różnią się od innych tym, że są bardzo towarzyscy – każdy z nich jest zaangażowany w jakiś związek i ma wielkie grono przyjaciół.

Jak to działa?

Psychologia pozytywna zachęca ludzi do podniesienia poziomu zadowolenia z życia i dbania o regularne doświadczanie emocji pozytywnych poprzez kontakty z rodziną, przyjaciółmi, oddawanie się ulubionym czynnościom, przypominanie sobie satysfakcjonujących chwil i sukcesów z przeszłości, a także rozwijanie umiejętności reagowania humorem na różne sytuacje życiowe. Jeśli człowiek przyjmie własną, wyłączną odpowiedzialność za swoje nastroje i zachowania, tym łatwiej będzie mu skompensować przykre stany psychiczne – jak przeciążenie pracą, stan braku koncentracji, frustracji – przez przypomnienie sobie pozytywnych twierdzeń i skoncentrowanie się na pozytywnych drobiazgach dnia codziennego.

Psychoterapia pozytywna a choroby somatyczne.

Rodzaj interwencji proponowanych przez psychologów pozytywnych polega na zmniejszeniu nasilenia symptomów chorobowych poprzez skupienie się na mocnych stronach człowieka, budowaniu sił charakterologicznych, wzmacnianiu poczucia sensu życia i nauczeniu się doświadczania pozytywnych emocji. Stwierdzono, że pozytywne emocje stanowią nie tylko czynnik minimalizujący stres, ale ułatwiają lżejszy przebieg takich chorób jak nadciśnienie tętnicze, cukrzyca, infekcje układu oddechowego.

Jak osiągnąć dobrostan psychiczny i zdrowie fizyczne?

Poniżej przedstawię technikę 8 kroków proponowanych przez profesor Sonję Lyubomirsky z Uniwersytetu Kalifornijskiego. Ćwiczenia te są łatwe w praktyce i pomagają osiągnąć większe poczucie szczęścia i satysfakcji życiowej.

1. Wyrażaj swoją wdzięczność. Jednym ze sposobów realizacji może być prowadzenie „dziennika wdzięczności”, w którym na przykład raz w tygodniu zapisuje się kilka wydarzeń, jakie miały ostatnio miejsce, a za które jest się szczególnie wdzięcznym losowi.
2. Praktykuj akty dobroci przy każdej nadarzającej się okazji. Na przykład wpuść przed siebie do kolejki w sklepie osobę zmęczoną lub spieszącą się matkę z dzieckiem, pomóż dziecku przyjaciółki w odrobieniu pracy domowej. Te drobne uczynki spowodują całą lawinę pozytywnych efektów.
3. Pielęgnuj życiowe przyjemności. Naucz się rozkoszować chwilą i zachowywać w pamięci „stop-klatki” tych wyjątkowych momentów, tak, aby móc w dowolnej chwili je sobie przypomnieć.
4. Podziękuj mentorowi. Wyraź swą wdzięczność osobie, która pomogła ci, kiedy byłeś na życiowym zakręcie i która w pozytywny sposób wpłynęła na twoje życie. Zrób to w osobistej rozmowie lub napisz list.
5. Naucz się przebaczać. Przebaczenie pozwoli „ruszyć z miejsca”; zarzuć gniew i żal do osoby, która cię zraniła.
6. Inwestuj czas i energię w przyjaźnie i życie rodzinne. To, gdzie mieszkasz, ile zarabiasz, twój status zawodowy, czy nawet stan zdrowia, mają mały wpływ na poziom satysfakcji z ŻYCIA. To, co kształtuje go w najwyższym stopniu, to silne, pozytywne relacje z innymi.
7. Zatroszcz się o swoje ciało – wysypiaj się, ćwicz, gimnastykuj i uśmiechaj. To wszystko może poprawić ci nastrój, a praktykowanie tego regularnie uczyni twoje życie bardziej satysfakcjonującym.
8. Rozwijaj strategie radzenia sobie ze stresem, w życiu nie można uniknąć trudności. Twierdzi się, że wiara religijna pomaga w zmaganiu się z trudnymi sytuacjami, jak również świeckie przekonanie „co mnie nie zabije to mnie wzmocni”. W cokolwiek wierzysz, że ci pomoże, pomaga naprawdę.

Czy warto zastosować psychologię pozytywną?

Uważa się, że psychologia pozytywna jest dopełnieniem psychologii klinicznej. Ta ostatnia koncentruje się na leczeniu osób z zaburzeniami, natomiast psychologia pozytywna dyktuje propozycje rozwiązania dla tych, którzy decydują się na doskonalenie własnych kompetencji – osób, które chcą od życia czegoś więcej i pragną funkcjonować bardziej skutecznie oraz czerpać większą satysfakcję ze swojej aktywności. Wierząc w przesłanie o wyłącznej odpowiedzialności za własny nastrój, odczuwanie szczęścia i poziomu satysfakcji życiowej, uważam, że techniki psychologii pozytywnej warte są wypróbowania.