Copernicus Center. Swego nie znacie...
Któż z Polaków zamieszkujących aglomerację chicagowską, choć raz nie znalazł się na skrzyżowaniu ulic Milwaukee i Lawrence, gdzie na horyzoncie dumnie odznacza się replika Wieży Zegarowej z Zamku Królewskiego w Warszawie? To właśnie w budynku tak bardzo przypominającym znany nam zamek od ponad dwudziestu pięciu lat ma swoje lokum polonijna organizacja The Copernicus Foundation. Zarówno nazwa Fundacji Kopernikowskiej, jak i jej oryginalna siedziba znane są większości Polonii, gdyż stanowią ważne źródło kultury, edukacji, rekreacji i rozrywki dla wszystkich rodaków Mikołaja Kopernika.
Fundacja Kopernikowska rozpoczęła swoją działalność w 1971 roku, kiedy została zarejestrowana jako niedochodowa organizacja charytatywna, mająca na celu koordynację różnego typu imprez. Już dwa lata później, władze miasta Chicago zwróciły się do Fundacji z prośbą o budowę pomnika upamiętniającego 500. rocznicę urodzin tego, który „wstrzymał Słońce i ruszył Ziemię”. I tak, w 1973 roku, Fundacja Kopernikowska bez finansowego wsparcia miasta, spełniła swoją pierwszą misję – wybudowała Pomnik Kopernika, znajdujący się dzisiaj przed wejściem do Planetarium Adlera. Jest on corocznie odwiedzany przez miliony turystów i stanowi nieodłączny element panoramy chicagowskiej Alei Solidarności.
Poszukiwania stałej siedziby Polskiego Centrum Kulturalnego w Chicago trwały kilka lat. Mitch Kobelinski, jeden z założycieli i pierwszy, wieloletni prezes Fundacji, dzięki finansowemu wsparciu i zaangażowaniu Polonii oraz wielu instytucji amerykańskich, spełnił marzenie wielu rodaków, gdy w 1979 roku zaadaptował budynek starego Teatru Gateway na główne lokum Fundacji. Gateway, zbudowane w latach 30. ubiegłego wieku, jako pierwsze chicagowskie kino dostosowane do projekcji filmów dźwiękowych, stanowiło niegdyś jeden z najbardziej doskonałych akustycznie teatrów na świecie. Przez lata cieszyło się niezwykłą popularnością, wyświetlano w nim filmy z udziałem wielu gwiazd Hollywood, m.in. Astaire’a, Rogersa, Hepburn,Tracy’ego, Bacall, Bogarta, Garbo, Davisa, Stewarta, Granta i Wayne’a. Dni swojej świetności teatr przeżył w roku 1973, kiedy to 45.000 widzów tygodniowo z zapartym tchem śledziło losy „Egzorcysty”.
Prace nad rozbudową i restauracją historycznego gmachu trwały ponad sześć lat po to, by w 1985 roku udało się otworzyć drzwi polonijnego centrum. Dobudowano „Wieżę Solidarności”, skonstruowano scenę główną, zmieniono fasadę tak, by wyglądała jak replika Zamku Królewskiego w Warszawie. Oryginalne, wysokie wejście i hol podzielono na trzy piętra, gdzie znajdują się różnej wielkości sale biurowe, konferencyjne i wykładowe. W planach jest jeszcze budowa nowej sceny teatralnej.
Dziś Teatr Gateway znany jest, jako Mitchell Kobelinski Theatre i jest jedynym zabytkowym teatrem w Chicago, w którym tak silnie odczuwana jest atmosfera dawnych czasów. Niezwykle pojemna sala, mieszcząca ponad 2000 osób, stanowi dumę Polonii, gdyż mało, która grupa etniczna zamieszkująca Chicago, może pochwalić się podobnym obiektem.
Fundacja Kopernikowska zajmuje się organizacją różnorakich imprez, nie tylko wśród Polonii, ale również innych grup etnicznych, w tym Latynosów, Filipińczyków, Hindusów a także Amerykanów. Koncerty muzyczne, występy chórów, sztuki teatralne, projekcje filmów, zawody sportowe, wykłady, seminaria, konkursy tańca towarzyskiego, spektakle dziecięce, spotkania konferencyjne to tylko niektóre z licznych imprez mających miejsce w Centrum Kopernikowskim.
Dodatkowo, co roku odbywa się tu również znany Festiwal Polskich Filmów Fabularnych i niezwykle popularny „Taste of Polonia”.
„Taste of Polonia” jest jedną z najbardziej znanych imprez etnicznych w Chicago, wspierającą finansowo Fundację Kopernikowską. Pierwszy taki festiwal odbył się trzydzieści lat temu. Jego pomysłodawcą i organizatorem był jeden z założycieli Fundacji, radny Roman Puciński. Ponad 30.000 uczestników, nie tylko polskiego pochodzenia, może w ciągu czterech dni posmakować specjałów polskiej kuchni, posłuchać dobrej muzyki w wykonaniu kultowych polskich zespołów, podziwiać występy dziecięcych teatrów oraz tańce ludowe. Tegoroczny festiwal odbędzie się w dniach 4-7 września. Na wszystkich, jak zwykle, czeka moc atrakcji i wspaniała zabawa.
Fundacja Kopernikowska jest też sponsorem wielu imprez, wśród których są: targi sztuki, wystawy specjalne (np. wystawa z okazji 50. rocznicy Powstania Warszawskiego), targi zdrowia, bezpłatne kursy języka angielskiego dla dorosłych, kursy przygotowujące do egzaminów na obywatelstwo, targi prawnicze oraz liczne seminaria dotyczące spraw i zainteresowań amerykańskiej Polonii.
Centrum Kopernikowskie stanowi ostoję polskości w Chicago. Stale promuje polską kulturę, zapraszając do siebie gwiazdy polskiego kina, muzyki i teatru. To właśnie na deskach sceny Fundacji Kopernikowskiej można było podziwiać i wzruszyć się grą aktorów w „Królu Edypie”, zasłuchać się w piosenki takich wykonawców jak Łzy, Kombi lub Ich Troje czy też zapoznać się z twórczością młodych, rozwijających się zespołów, takich jak Let Me Introduce You To The End. A w najbliższych miesiącach będzie można dać upust emocjom i szczerze się pośmiać podczas występów kabaretów Ani Mru Mru oraz Moralnego Niepokoju.
Wielu Polaków mieszkających na stałe w Stanach Zjednoczonych nie wyobraża sobie polonijnej społeczności bez istnienia Fundacji Kopernikowskiej oraz imprez organizowanych w teatrze. Wielu artystów goszczących w Centrum zachwyca się jego unikatowym wystrojem i szczególną atmosferą, często wyrażając swój podziw podczas występów. Niezwykle istotne jest więc, by Centrum Kopernikowskie otwarte było przez następne lata, pozwalając nam, Polakom na obczyźnie, na duchowy kontakt z Ojczyzną oraz propagowanie i celebrowanie naszej, jakże bogatej, kultury.
