Kresowiacy w Mrągowie, czyli parę słów o festiwalu kultury kresowej
Gdy zapytałam działaczy i dziennikarzy przybyłych z Kresów do Mrągowa na Festiwal Kultury Kresowej, czego życzą sobie najbardziej, odpowiedzieli: „Pragniemy, aby o nas nie zapomniano, chcemy być bliżej Polski, więc nie tylko myślcie o nas, ale także powiedzcie całemu światu, że jesteśmy!”.
Zatem, spełniając to życzenie, zapraszam do wysłuchania szeregu rozmów, jakie przeprowadziłam w ramach Programu Pomost. W Archiwum Mówionej Historii znajdują się nagrania digitalizacji kresowych życiorysów. Usłyszą tu Państwo fragmenty kresowych wspomnień i poznają niezwykłe postaci. Znajdują się tu m.in. wspomnienia najbliższych sąsiadów Czesława Niemena – mistycznego w swej twórczości kresowiaka z Wasiliszek, zapisane wzruszenie na mszy odprawionej w najstarszym kościele Mrągowa, refleksyjne rozmowy z senator RP Barbarą Borys-Damięcką, wiersze poetów zza Buga, słów parę o przyjaźniach, a także dyskusja o duszy kresowej i o marzeniach – które być może mają szansę przełożyć się na rzeczywistość... a tego życzymy sobie wszyscy.
Festiwal Kultury Kresowej po raz pierwszy został zorganizowany w 1995 r. Organizując go wspomagamy pielęgnowanie polskich tradycji kulturalnych, popularyzację dorobku artystycznego zespołów polonijnych w Macierzy, pomagamy też zespołom i organizacjom Polaków na Kresach w podtrzymywaniu kultury polskiej. W ramach tegorocznego Festiwalu, organizowanego od lat przez mrągowskie Towarzystwo Miłośników Wilna i Ziemi Wileńskiej, przewidziano trzydniowe koncerty zespołów w centrum naszego miasta.
Już dziś wspominam ze wzruszeniem Wieczornicę Kresową z udziałem Teresy Żylis-Gara. Było to niezwykłe spotkanie, pieczołowicie przygotowane, w autorskim opracowaniu wyśmienitej Kresowianki. Poprowadzone zostało z fantazją przez Apolonię Skakowską – dyrektor Centrum Kultury Polskiej w Wilnie. Stanowiło poruszającą opowieść o życiu wielkiej artystki światowych scen operowych. Artystka pieczołowicie pielęgnuje tradycje rodziny wywodzącej się z Kresów. Pani Teresa Żylis-Gara jako przyjaciel FKK jest związana sercem z kresową historią i działalnością na rzecz kultury Kresów w rodzinnym Lentwarowie na Wileńszczyźnie, wspomaga też szkołę i młode talenty. Wiele usłyszeliśmy tego wieczora o społecznym wymiarze życia wielkiej Primadonny.
Spędziliśmy czarowny czas wypełniony podziwem i przyjaźnią dwóch kobiet. Apolonia Skakowska i Teresa Żylis-Gara to kobiety nadzwyczajne, obie postrzegam jako artystyczne dusze. Obejrzeliśmy zdjęcia ze starych albumów, pojawiły się slajdy na wielkim ekranie kinowej sali. Spotkaniu obu Pań towarzyszył występ polskich artystów z Kresów.
Na FKK odbyły się również liczne wystawy rękodzieła artystycznego oraz warsztatowe spotkania literackie. Można było obejrzeć kilka wystaw: wystawę malarstwa Lwowskiego Towarzystwa Przyjaciół Sztuk Pięknych, zorganizowaną z okazji 10-lecia ich istnienia; plastyczną, poświęconą pamięci Czesława Niemena oraz fotograficzną, autorstwa Jerzego Karpowicza.
Nie zabrakło także rozmów z czołówką polonijnych działaczy, z udziałem wielu zaproszonych gości i przyjaciół Festiwalu. Wśród nich były: senator Barbara Borys-Damięcka, prof. Teresa Żylis-Gara, Ewa Czerniawska – przyjaciel i dobry duch Festiwalu. Znany fotografik Marian Modzelewski (swoje zdjęcia udostępnia galerii magazynu „Polonia”) czuwał nad oprawą fotograficzną. Agata Dowhań i Mariusz Garnowski z zespołem Sukces jak zwykle porwali publiczność swoim tańcem, muzyką i śpiewem...
Od osiemnastu lat kresowiacy z Litwy, Białorusi i Ukrainy przyjeżdżają do Mrągowa na Festiwal Kultury Kresowej, który na wielu płaszczyznach kulturalnych jest pomostem łączącym tradycję z nowoczesnością. Szczególnie tegoroczna gala kresowych występów, która odbyła się w nowym mrągowskim amfiteatrze, podkreśliła różnorodność kulturową i bogactwo tradycji wschodniej.
O kierunku w którym zmierza Festiwal rozmawiano podczas sobotniej konferencji w ratuszu, na której spotkali się organizatorzy, przedstawiciele ośrodków kultury ze Wschodu oraz gospodarz miasta, burmistrz Otolia Siemieniec. Głównym tematem poruszanym od kilku lat są pieniądze oraz źródła ich pozyskania. „To, ile mamy środków, pozwala nam ustalać kierunek Festiwalu – mówiła na konferencji Otolia Siemieniec. – Chcemy organizować dla młodzieży warsztaty i to nie tylko wokalne, ale np. teatralne czy filmowe. Aby jednak do tego doszło, potrzebne są pieniądze. Co roku walczymy o wsparcie finansowe i dziękuję wszystkim, którzy przyczyniają się swoją pracą, pomysłami i przekazanymi funduszami do istnienia Festiwalu Kultury Kresowej.
W sobotę 11 sierpnia na Koncert Galowy zapraszała Anna Adamowicz, słynna kresowa „Ciotka Franiukowa”. W mrągowskim amfiteatrze nad jeziorem Czos podczas tegorocznego Festiwalu gościliśmy zespoły z Ukrainy: Zespół Tańca „Kołomyjka” z Kołomyi, Polski Zespół Tańca „Barwinek” z Krzemieńca, Chór im. Juliusza Zarębskiego z Żytomierza, Chór Kameralny „Młode liście” z Baru, Zespół muzyki sakralnej „Angelus” z Ługańska oraz solistkę z Żółkwi Lubę Skybę; z Białorusi: Chór „Społem” oraz Zespół „Czarna Perła” z Mińska, Polski Zespół Pieśni i Tańca „Chabry” i Zespół „Akwarela” z Grodna, Grupę wokalną „Ars Libero” z Brześcia, Trio Wokalne „Odrodzenie” ze Starych Wasiliszek oraz Marię Lebecką z Lidy; z Litwy: Reprezentacyjny Zespół Pieśni i Tańca „Wileńszczyzna”, Młodzieżowy Zespół Tańca „Sto Uśmiechów”, Kapelę Wesołe Wilno, Kapelę Podwileńską oraz Kapelę litewską „Jauninelis” z Wilna.
W tym roku podczas gali kresowej w amfiteatrze poza prezentacją zespołów odbyło się wręczenie nagród. Jedną z nich otrzymał mrągowianin Wojciech Malajkat, otrzymując Honorowe Obywatelstwo Miasta za promocję Mrągowa oraz statuetkę Festiwalu Kultury Kresowej za jego obecność i czynny udział w Festiwalach. Jak każdy nagradzany w Mrągowie, znakomity aktor, prof. Wojciech Malajkat zszedł ze sceny w kowbojskim kapeluszu wręczonym przez burmistrz Otolię Siemieniec.
Festiwal Kultury Kresowej – to międzynarodowe wydarzenie jest jedyną tego rodzaju propozycją w kraju i corocznie spotyka się z bardzo przychylnym przyjęciem. Występy zespołów kresowych z Litwy, Białorusi i Ukrainy relacjonuje TVP 2 oraz Telewizja Polonia. My też zapraszamy na relacje w magazynie „Polonia” i Programie Pomost Radia Wnet.
